กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว คือะไร
กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว (Single-lobed Radio Galaxy) เป็นกาแล็กซีวิทยุที่มีลำคลื่นวิทยุพุ่งออกมาจากใจกลางกาแล็กซีเพียงด้านเดียว ลำคลื่นวิทยุเหล่านี้เกิดจากการที่หลุมดำมวลยิ่งยวดปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า และมวลสารที่อยู่ใกล้เคียงจะถูกแรงโน้มถ่วงของหลุมดำดึงเข้ามายังใจกลางกาแล็กซี มวลสารเหล่านี้จะชนกันจนเกิดเป็นความร้อนสูง และปล่อยคลื่นวิทยุออกมา
กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวส่วนใหญ่เป็นกาแล็กซีทรงรีที่มีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซี โดยหลุมดำมวลยิ่งยวดจะปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า แต่มวลสารที่อยู่ใกล้เคียงจะถูกแรงโน้มถ่วงของหลุมดำดึงเข้ามายังใจกลางกาแล็กซี มวลสารเหล่านี้จะชนกันจนเกิดเป็นความร้อนสูง และปล่อยคลื่นวิทยุออกมา ซึ่งทำให้เกิดเป็นลำคลื่นวิทยุพุ่งออกมาจากใจกลางกาแล็กซีเพียงด้านเดียว
ลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวสามารถยาวได้ถึงหลายล้านปีแสง และสามารถมองเห็นได้ไกลถึงหลายพันล้านปีแสง กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวเป็นวัตถุที่มีความสำคัญในการศึกษาดาราศาสตร์ เพราะสามารถบอกให้เราทราบถึงกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในกาแล็กซี เช่น กระบวนการก่อกำเนิดหลุมดำมวลยิ่งยวด กระบวนการการชนกันของกาแล็กซี และกระบวนการวิวัฒนาการของกาแล็กซี
ตัวอย่างของกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวที่มีชื่อเสียง ได้แก่
- กาแล็กซี Fornax A อยู่ในกลุ่มดาวเตาหลอม ห่างจากโลกประมาณ 60 ล้านปีแสง
- กาแล็กซี 3C 295 อยู่ในกลุ่มดาวแมงป่อง ห่างจากโลกประมาณ 600 ล้านปีแสง
- กาแล็กซี 3C 445 อยู่ในกลุ่มดาวแมงป่อง ห่างจากโลกประมาณ 1.3 พันล้านปีแสง
คุณสมบัติของ กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว
- กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวส่วนใหญ่เป็นกาแล็กซีทรงรี
- กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวมีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซี
- หลุมดำมวลยิ่งยวดจะปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า
- มวลสารที่อยู่ใกล้เคียงจะถูกแรงโน้มถ่วงของหลุมดำดึงเข้ามายังใจกลางกาแล็กซี
- มวลสารเหล่านี้จะชนกันจนเกิดเป็นความร้อนสูง และปล่อยคลื่นวิทยุออกมา
- ลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวสามารถยาวได้ถึงหลายล้านปีแสง และสามารถมองเห็นได้ไกลถึงหลายพันล้านปีแสง
กระบวนการก่อตัวของกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว
กระบวนการก่อตัวของกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าน่าจะเกิดจากการชนกันของกาแล็กซีสองกาแล็กซี โดยกาแล็กซีหนึ่งจะมีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซี และหลุมดำมวลยิ่งยวดนี้ก็จะดูดกลืนมวลสารจากกาแล็กซีอีกกาแล็กซีหนึ่ง กระบวนการดูดกลืนมวลสารนี้จะทำให้หลุมดำมวลยิ่งยวดปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของลำรังสีเอกซ์และอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า อนุภาคเหล่านี้จะเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กของกาแล็กซีด้วยความเร็วสูงจนเกิดเป็นลำคลื่นวิทยุ
การสังเกตกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว
กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวสามารถสังเกตได้โดยใช้กล้องโทรทรรศน์วิทยุ กล้องโทรทรรศน์วิทยุจะตรวจจับคลื่นวิทยุที่ปล่อยออกมาจากกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว และสร้างภาพให้เห็นลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียว
กาแล็กซีวิทยุแบบพุ่งเดียวเป็นวัตถุที่น่าสนใจในการศึกษาดาราศาสตร์ เพราะสามารถบอกให้เราทราบถึงกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในกาแล็กซี
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง :
