กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา คืออะไร ?
กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา (Double-lobed Radio Galaxy) เป็นกาแล็กซีวิทยุที่มีลำคลื่นวิทยุพุ่งออกมาจากใจกลางกาแล็กซีทั้งสองด้าน ลำคลื่นวิทยุเหล่านี้เกิดจากการที่หลุมดำมวลยิ่งยวดปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า เช่น อิเล็กตรอน และโพสอิตรอน อนุภาคเหล่านี้จะเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กของกาแล็กซีด้วยความเร็วสูงจนเกิดเป็นลำคลื่นวิทยุ
กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาส่วนใหญ่เป็นกาแล็กซีทรงรีที่มีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซี โดยหลุมดำมวลยิ่งยวดจะปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของลำรังสีเอกซ์และอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า อนุภาคเหล่านี้จะเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กของกาแล็กซีด้วยความเร็วสูงจนเกิดเป็นลำคลื่นวิทยุ
ลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาสามารถยาวได้ถึงหลายล้านปีแสง และสามารถมองเห็นได้ไกลถึงหลายพันล้านปีแสง กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาเป็นวัตถุที่มีความสำคัญในการศึกษาดาราศาสตร์ เพราะสามารถบอกให้เราทราบถึงกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในกาแล็กซี เช่น กระบวนการก่อกำเนิดหลุมดำมวลยิ่งยวด กระบวนการการชนกันของกาแล็กซี และกระบวนการวิวัฒนาการของกาแล็กซี
ตัวอย่างของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาที่มีชื่อเสียง ได้แก่
- กาแล็กซี NGC 5128 (Centaurus A) อยู่ในกลุ่มดาวคนครึ่งสัตว์ ห่างจากโลกประมาณ 13 ล้านปีแสง
- กาแล็กซี Cygnus A อยู่ในกลุ่มดาวหงส์ ห่างจากโลกประมาณ 240 ล้านปีแสง
- กาแล็กซี Fornax A อยู่ในกลุ่มดาวเตาหลอม ห่างจากโลกประมาณ 60 ล้านปีแสง
คุณสมบัติของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา
- กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาส่วนใหญ่เป็นกาแล็กซีทรงรีกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาส่วนใหญ่เป็นกาแล็กซีทรงรี
- กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกามีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซีกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกามีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซี
- หลุมดำมวลยิ่งยวดจะปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของลำรังสีเอกซ์และอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าหลุมดำมวลยิ่งยวดจะปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของลำรังสีเอกซ์และอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า
- อนุภาคเหล่านี้จะเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กของกาแล็กซีด้วยความเร็วสูงจนเกิดเป็นลำคลื่นวิทยุอนุภาคเหล่านี้จะเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กของกาแล็กซีด้วยความเร็วสูงจนเกิดเป็นลำคลื่นวิทยุ
- ลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาสามารถยาวได้ถึงหลายล้านปีแสง และสามารถมองเห็นได้ไกลถึงหลายพันล้านปีแสงลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาสามารถยาวได้ถึงหลายล้านปีแสง และสามารถมองเห็นได้ไกลถึงหลายพันล้านปีแสง
กระบวนการก่อตัวของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา
กระบวนการก่อตัวของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกายังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าน่าจะเกิดจากการชนกันของกาแล็กซีสองกาแล็กซี โดยกาแล็กซีหนึ่งจะมีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ตรงกลางใจกาแล็กซี และหลุมดำมวลยิ่งยวดนี้ก็จะดูดกลืนมวลสารจากกาแล็กซีอีกกาแล็กซีหนึ่ง กระบวนการดูดกลืนมวลสารนี้จะทำให้หลุมดำมวลยิ่งยวดปล่อยพลังงานออกมาในรูปแบบของลำรังสีเอกซ์และอนุภาคอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า อนุภาคเหล่านี้จะเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กของกาแล็กซีด้วยความเร็วสูงจนเกิดเป็นลำคลื่นวิทยุ
การสังเกตกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา
กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาสามารถสังเกตได้โดยใช้กล้องโทรทรรศน์วิทยุ กล้องโทรทรรศน์วิทยุจะตรวจจับคลื่นวิทยุที่ปล่อยออกมาจากกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา และสร้างภาพให้เห็นลำคลื่นวิทยุของกาแล็กซีวิทยุแบบพวยกา
กาแล็กซีวิทยุแบบพวยกาเป็นวัตถุที่น่าสนใจในการศึกษาดาราศาสตร์ เพราะสามารถบอกให้เราทราบถึงกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในกาแล็กซี
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง :
ขอบคุณรูปภาพจาก : NASA
